پمپ های دیافراگمی بادی (Air operated diaphragm pump) یکی از پر کاربرد ترین تجهیزات انتقال مواد در صنایع گوناگون می باشند که با توجه به مکانیزم عملکردشان در خانواده پمپ های جابجایی مثبت قرار می گیرند. نیروی محرک این پمپ ها هوای فشرده است که توسط کمپرسور باد تامین می شود. هوای فشرده باعث حرکت رفت و برگشتی دیافراگم ها شده و در نتیجه باعث انتقال مایع می شود. پمپ های دیافراگمی بادی معمولا برای انتقال مایعات حاوی مواد جامد ، ساینده ، خورنده ، اسید ها ، مایعات غلیظ ، سمی و آتش زا مورد استفاده قرار می گیرند. در این پمپ ها نسبت فشار هوای ورودی با فشار مایع در خروجی برابر است و می تواند حداکثر تا 8 بار باشد. پمپ های AODD پنوماتیک در سایز های 1/4 تا 4 اینچ طراحی و ساخته می شوند. جریان مایع خروجی در این پمپ ها بصورت نوسانی می باشد و به منظور یکنواخت سازی آن می توان از پالسیشن دمپر یا آکومولاتور استفاده کرد.

پمپ دیافراگمی توسط حرکت مداوم رفت و برگشتی دیافراگم ها، مایع را منتقل می کند. محرک این پمپ نیروی هوای فشرده می باشد که توسط سیستم توزیع هوا به محفظه پشت دیافراگم ها منتقل می شود. حرکت دیافراگم ها با توجه به نصب آن ها بر روی یک شفت مشترک در جهت خلاف یکدیگر می باشد. شکل زیر چرخه کارکرد پمپ دیافراگمی را بطور کامل نشان می دهد:

1. هوای فشرده به محفظه پشت دیافراگم A منتقل می شود.
2. حرکت شفت به سمت چپ باعث حرکت دیافراگم ها می شود که در نتیجه حجم محفظه مایع B افزایش و در عین حال حجم محفظه مایع A کاهش می یابد (شکل a). برای اطمینان از حرکت مایع در یک مسیر، در دو طرف محفظه شیر های توپی قرار گرفته اند. استفاده از این شیر ها باعث می شود تا هنگام تخلیه مایع از محفظه B ، درون محفظه A از مایع پر شود.
3. با تکمیل یک کورس شفت سیستم توزیع ، هوا را از محفظه A تخلیه و به محفظه B هدایت می کند.
4. شفت اکنون به سمت راست حرکت می کند و با این حرکت حجم محفظه مایع B را کاهش و در عین حال حجم محفظه مایع A را افزایش می دهد (شکل b). در این حالت مایع از محفظه B تخلیه می شود، در حالیکه در محفظه A مکش صورت گرفته و از مایع پر می شود.
5. با تکمیل کورس دوم شفت سیستم توزیع ، هوا را از محفظه B تخلیه می کند و این چرخه مجددا با هدایت هوا به محفظه A تکرار می شود.

قطعات اصلی در پمپ های دیافراگمی بادی شامل سیستم مدیریت توزیع هوا ، کانکشن ها و منیفولد های ورودی و خروجی ، محفظه پمپاژ ، شیر های توپی و دیافراگم های سمت هوا و مایع می باشند. برای درک بهتر اجزای پمپ های AODD در تصویر زیر نمایش داده شده است.

پمپ های دیافراگمی برقی ( دارای موتور ) غالبا برای ” تزریق یا توزیع مایعات ” کاربرد دارند، اما پمپ های AODD بادی ( پنوماتیک ) عمدتا در ” انتقال مایعات ” مورد استفاده قرار می گیرند. قیمت مناسب و قابلیت اعتماد در کاربرد های خاص از مهم ترین ویژگی این پمپ ها می باشد. در ادامه برخی از کاربرد های معمول پمپ های دیافراگم بادی را تشریح می کنیم.