پمپ چیست؟

پمپ یک وسیله مکانیکی است که جهت افزایش فشار یا انتقال مایعات از نقطه ای به نقطه ی دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. پمپ ها بصورت گسترده در سیستم های آبرسانی شهری و ساختمانی، تصفیه  آب و فاضلاب، صنایع، کشاورزی و غیره کاربرد دارند. این تجهیزات دارای یک بخش متحرک (پروانه، روتور یا پیستون) هستند که عمدتا از نوع دوار یا رفت و برگشتی است. نیروی محرک پمپ ها غالبا توسط یک موتور الکتریکی، هیدرولیکی، بنزینی، دیزلی و یا توربین تامین می شود. توان مورد نیاز برای پمپاژ مایع متناسب با فشار و دبی مورد نیاز، غلظت و وزن مخصوص مایع تعیین می شود. ارتباط بین موتور و پمپ می تواند بصورت کوپل مستقیم یا غیر مستقیم (کوپلینگ، پولی و تسمه) باشد.

پمپ چیست؟

انواع پمپ ها

پمپ ها را می توان بر اساس کاربرد، نوع طراحی، جنس، مایع پمپ شونده، نوع محرک (موتور)، نحوه نصب (افقی و عمودی)، تعداد پروانه و غیره طبقه بندی کرد. همه این دسته بندی ها از نظر دامنه محدود هستند و ممکن است با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. به جهت سهولت می توان پمپ ها را به لحاظ اصل اعمال انرژی به سیال طبقه بندی کرد. بر اساس این طبقه بندی پمپ ها به دو دسته اصلی پمپ های دینامیکی (سانتریفیوژ) و جابجایی مثبت تقسیم می شوند. حدود 70 درصد از پمپ هایی که در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند از نوع دینامیکی و حدود 30 درصد آنها از نوع جابجایی مثبت می باشند.

طبقه بندی انواع پمپ

انواع پمپ های جابجایی مثبت

  • پمپ روتاری (دوار)
    • پمپ دنده ای (دنده داخلی و دنده خارجی)
    • لوب پمپ
    • پمپ پره ای
    • مونو پمپ ( حفره ای)
    • پمپ اسکرو
    • پمپ پریستالتیک (شیلنگی)
  • پمپ رفت و برگشتی
    • پمپ پیستونی
    • پمپ پلانجری
    • پمپ دیافراگمی

انواع پمپ های دینامیکی

  • پمپ سانتریفیوژ (گریز از مرکز)
    • پمپ سانتریفیوژ جریان محوری
    • پمپ سانتریفیوژ جریان شعاعی (تک پروانه و چند پروانه)
    • پمپ سانتریفیوژ جریان مخلوطی
  • پمپ محیطی

تفاوت پمپ های سانتریفیوژ و جابجایی مثبت

پمپ های سانتریفیوژ و جابجایی مثبت هر دو مایع را از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال می دهند، با این حال مکانیزمی که از آن استفاده می کنند با یکدیگر تفاوت دارد. پمپ های جابجایی مثبت معمولا با مکش سیال به داخل یک حفره و سپس تحت فشار قرار دادن لایه های سیال به سمت خروجی، باعث انتقال آن می شوند. اما پمپ های سانتریفیوژ دارای یک پروانه چرخان هستند که سیال را به داخل پمپ می کشد و از آنجا با سرعت زیاد به سمت خروجی پمپ پرتاب می کند. هر گروه از پمپ ها می توانند متناسب با نوع سیال عملکرد بهتری داشته باشند. در ادامه به برخی از تفاوت های پمپ های سانتریفیوژ و جابجایی مثبت اشاره می کنیم.

تفاوت پمپ های سانتریفیوژ و جابجایی مثبت

  • پمپ های جابجایی مثبت برای انتقال مایعات غلیظ ایده آل هستند، اما پمپ های سانتریفیوژ به دلیل تلفات ناشی از اصطکاک قادر به انتقال آنها نیستند.
  • پمپ های جابجایی مثبت برای انتقال مایعات حساس به تنش های برشی و یا مایعاتی که در اثر تنش، خواص فیزیکی یا شیمایی آنها تغییر می کند مناسب می باشند. در حالیکه پمپ های سانتریفیوژ برای این کاربری مناسب نیستند.
  • پمپ های سانتریفیوژ در مقایسه با پمپ های جابجایی مثبت به دلیل طراحی ساده تر و همچنین عدم نیاز به تجهیزات کاهنده دور نظیر گیربکس قیمت پایین تری دارند.
  • پمپ های جابجایی مثبت رفت و برگشتی به دلیل انتقال مقدار مشخصی از مایع در هر کورس قابلیت کنترل دقیق تری دارند و به همین دلیل عموما از آنها جهت تزریق مواد شیمیایی استفاده می کنند.
  • پمپ های جابجایی مثبت به دلیل داشتن قطعات در تماس بیشتر، استهلاک بالاتر و نیاز به تعمیر و نگهداری بیشتری نیز دارند.
  • پمپ های جابجایی مثبت متناسب با مدل و نوع سیال قابلیت کارکرد خشک بصورت متناوب و راه اندازی بدون نیاز به هواگیری را دارند، اما پمپ های سانتریفیوژ جهت راه اندازی و ادامه عملکرد نیاز به مایع بصورت پیوسته دارد.

پمپ سانتریفیوژ

اکثر پمپ هایی که ما در مصارف عمومی نظیر تامین فشار آب خانگی، باغبانی یا کشاورزی مشاهده می کنیم از خانواده پمپ های سانتریفیوژ (Centrifugal Pumps) می باشند. اما در صنایع معمولا به پمپ های حلزونی شکل تک پروانه که مطابق با استاندارد EN 733 طراحی و ساخته می شوند و ورودی و خروجی آنها از نوع فلنجی است، پمپ های سانتریفیوژ گفته می شود. ساختار ساده، قیمت مناسب و توانایی انتقال حجم زیاد مایع از مزایای این پمپ ها به شمار می آیند. پمپ های سانتریفیوژ از نیروی گریز از مرکز برای به حرکت در آوردن سیال استفاده می کنند و به همین دلیل با این نام شناخته می شوند. اساس عملکرد این پمپ ها به این صورت است که مایع ابتدا وارد چشمی پروانه شده و سپس بصورت شعاعی به سمت محفظه حلزونی شکل که از آن خارج می شود شتاب می گیرد. نیروی دورانی پروانه معمولا توسط یک موتور الکتریکی تامین می شود. این موتور می تواند متناسب با توان از نوع تک فاز یا سه فاز باشد و بصورت مستقیم یا غیر مستقیم با پمپ کوپل شود. پمپ های سانتریفیوژ برای انتقال مایعات رقیق نظیر آب ایده آل هستند.

پمپ سانتریفیوژ
  • نام: پمپ سانتریفیوژ (Centrifugal Pump)
  • دسته بندی: پمپ های دینامیکی
  • نوع سیال: مایعات رقیق عاری از مواد جامد درشت، غیر ساینده و غیر قابل اشتعال با خواص فیزیکی و شیمیایی مشابه آب
  • کاربرد: بوستر پمپ های آبرسانی و آتشنشانی، سیستم های تهویه مطبوع، سرمایشی و گرمایشی، آبیاری در کشاورزی و باغبانی، سیستم های تصفیه آب استخر و و جت جکوزی، ایستگاه های تقویت فشار در آبرسانی شهری، مصارف صنعتی و عمرانی

پمپ محیطی

پمپ های محیطی از خانواده پمپ های دینامیکی می باشند که پروانه آنها در داخل یک محفظه هم مرکز با یک ورودی و خروجی می چرخد. با توجه به اینکه سیال در این پمپ ها، به طور مکرر بین پروانه و مجرای بدنه در حال گردش است، بنابراین انرژی منتقل شده به آن بسیار زیاد می باشد. بطور کلی مایع در امتداد محیط پروانه از سمت ورودی به خروجی با افزایش فشار حرکت می کند. بین ورودی و خروجی این پمپ ها یک جداره تعبیه شده است که از ارتباط نزدیک مسیر ورودی و خروجی پمپ جلوگیری می کند تا اطمینان حاصل شود که تمام مایع ورودی از خروجی پمپ تخلیه می شود. با توجه به ایجاد فشار های بالا توسط پمپ های محیطی، اما اندازه آنها نسبتا کوچک است. پراوانه در این پمپ ها معمولا از جنس برنج ساخته شده و بصورت مستقیم بر روی شفت موتور نصب می شود. یکی از ویژگی های پمپ های محیطی این است که برخلاف پمپ های سانتریفیوژ قادر به پمپاژ مایعات حاوی حباب های هوا (سیالات دو فازی) با نسبت بالا می باشند.

پمپ محیطی

پروانه پمپ محیطی

  • نام: پمپ محیطی (Peripheral Pump)
  • دسته بندی: پمپ های دینامیکی
  • نوع سیال: مایعات رقیق عاری از هرگونه آلودگی یا مواد جامد
  • کاربرد: تمامی مصارفی که در آنها دبی کم با فشار نسبتا بالا مورد نیاز است نظیر پمپ های تغذیه دیگ بخار، پمپ های کارواش، پمپ های صنایع شیمیایی و پمپ های تحت فشار آب برای ساختمان های تک واحدی

مسیر حرکت مایع در پمپ های محیطی

دیدگاهتان را بنویسید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلد های ضروری مشخص شده اند *

ارسال نظر