پمپ دیافراگمی (Diaphragm Pump) یکی از انواع پمپ های جابجایی مثبت است که به دلیل قابلیت های منحصر به فرد خود، در صنایع گوناگون جایگاه ویژه ای یافته است. این پمپ صنعتی با استفاده از دیافراگم های انعطاف پذیر، سیالات متنوعی را جابجا می کند. مکانیزم کاری پمپ دیافراگمی بر اساس حرکت رفت و برگشتی دیافراگم است که موجب ایجاد مکش و تخلیه در ورودی و خروجی پمپ می شود. این عملکرد توسط نیروی الکتریکی یا هوای فشرده ایجاد می شود، به طوری که قطعات متحرک با سیال تماس مستقیم ندارند و این امر موجب دوام بالای پمپ در شرایط سخت می شود. یکی از ویژگی های بارز این نوع پمپ ها، قابلیت انتقال سیالات با ذرات معلق، مواد شیمیایی خورنده، مواد حساس به دما و مایعات با غلظت های مختلف است. به همین دلیل پمپ های دیافراگمی در صنایع شیمیایی، نفت و گاز، غذایی، دارویی و آب و فاضلاب کاربردهای گسترده ای دارند. طراحی ساده، نگهداری آسان، مقاومت در برابر خوردگی و نشت، و دقت بالا در انتقال سیالات مختلف، پمپ دیافراگمی را به انتخابی ایده آل برای محیط های صنعتی تبدیل کرده و تقاضای آن در بازار را افزایش داده است.

پمپ دیافراگمی توسط حرکت مداوم رفت و برگشتی دیافراگم ها، مایع را منتقل می کند. محرک این پمپ نیروی هوای فشرده می باشد که توسط سیستم توزیع هوا به محفظه پشت دیافراگم ها منتقل می شود. حرکت دیافراگم ها با توجه به نصب آن ها بر روی یک شفت مشترک در جهت خلاف یکدیگر می باشد. شکل زیر چرخه کارکرد پمپ دیافراگمی را بطور کامل نشان می دهد:

1. هوای فشرده به محفظه پشت دیافراگم A منتقل می شود.
2. حرکت شفت به سمت چپ باعث حرکت دیافراگم ها می شود که در نتیجه حجم محفظه مایع B افزایش و در عین حال حجم محفظه مایع A کاهش می یابد (شکل a). برای اطمینان از حرکت مایع در یک مسیر، در دو طرف محفظه شیر های توپی قرار گرفته اند. استفاده از این شیر ها باعث می شود تا هنگام تخلیه مایع از محفظه B ، درون محفظه A از مایع پر شود.
3. با تکمیل یک کورس شفت سیستم توزیع ، هوا را از محفظه A تخلیه و به محفظه B هدایت می کند.
4. شفت اکنون به سمت راست حرکت می کند و با این حرکت حجم محفظه مایع B را کاهش و در عین حال حجم محفظه مایع A را افزایش می دهد (شکل b). در این حالت مایع از محفظه B تخلیه می شود، در حالیکه در محفظه A مکش صورت گرفته و از مایع پر می شود.
5. با تکمیل کورس دوم شفت سیستم توزیع ، هوا را از محفظه B تخلیه می کند و این چرخه مجددا با هدایت هوا به محفظه A تکرار می شود.

قطعات اصلی در پمپ های دیافراگمی بادی شامل سیستم مدیریت توزیع هوا ، کانکشن ها و منیفولد های ورودی و خروجی ، محفظه پمپاژ ، شیر های توپی و دیافراگم های سمت هوا و مایع می باشند. برای درک بهتر اجزای پمپ های AODD در تصویر زیر نمایش داده شده است.

پمپ های دیافراگمی برقی ( دارای موتور ) غالبا برای ” تزریق یا توزیع مایعات ” کاربرد دارند، اما پمپ های AODD بادی ( پنوماتیک ) عمدتا در ” انتقال مایعات ” مورد استفاده قرار می گیرند. قیمت مناسب و قابلیت اعتماد در کاربرد های خاص از مهم ترین ویژگی این پمپ ها می باشد. در ادامه برخی از کاربرد های معمول پمپ های دیافراگم بادی را تشریح می کنیم.