الکتروموتور سه فاز

در الکتروموتور های سه فاز استاتور به جای یک شبکه فاز دارای سه شبکه سیم پیچ فاز با زاویه 120 درجه از یکدیگر می باشد. یکی از پرکاربرد ترین الکتروموتور های موجود در بازار ، نوع سه فاز است که اغلب از توان های پایین تا چند صد کیلو وات ساخته می شوند. روتور اکثر الکتروموتور های سه فاز از نوع قفس سنجابی می باشد. پوسته الکتروموتور معمولا از جنس چدن یا آلومینیوم ساخته می شود. الکتروموتور های پوسته چدنی مستحکم ، در توان های بالا و مناسب برای آب و هوای معتدل می باشند. پوسته آلومینیومی دارای توان پایین ، وزن سبک ، مقاومت کم در برابر ضربه و مناسب برای مناطق گرمسیری است. اغلب الکتروموتور های سه فاز از نوع القایی می باشند و در اکثر صنایع ، تجهیزات کشاورزی و برخی از پمپ ها کاربرد دارند.

• راندمان بالا
• تعمیر و استفاده آسان
• تنوع محصول در توان های مختلف
• عدم نیاز به خازن
• نصب اینورتر ، ترمز و دیگر قطعات
• قیمت مناسب

• نیاز به برق سه فاز
• در سرعت پایین مقدار گشتاور آن ها افت می کند. در مواردی که هنگام استارت نیاز به گشتاور بالا می باشد ، باید از اینورتر استفاده کنیم.

• صنایع غذایی
• خودرو سازی و حمل و نقل
• کشاورزی
• صنایع پتروشیمی ، نفت و گاز
• صنایع دارویی
• صنایع فولاد سازی
• معادن
• پمپ های صنعتی
• صنایع آرایشی و بهداشتی
• صنایع کاغذ سازی

الکتروموتور های سه فاز از دو جز اصلی استاتور ( بدنه ) و روتور ( شفت و قسمت متحرک ) ساخته شده اند. در تصویر و جدول زیر اجزای تشکیل دهنده الکتروموتور سه فاز نمایش داده شده است.

شدت جریان برق سه فاز 380 ولت است و در صنایع به دلیل نیاز به ولتاژ بالا اغلب از الکتروموتور های سه فاز استفاده می شود. استاتور یا همان بدنه الکتروموتور های سه فاز دارای سه شبکه سیم پیچ با زاویه 120 می باشد. زاویه 120 درجه باعث ایجاد نهایت گشتاور در روتور می شود. با اتصال جریان الکتریسیته ، میدان مغناطیسی در استاتور تشکیل می شود و قطب های غیر هم نام استاتور و روتور همدیگر را جذب کرده و روتور شروع به چرخش می کند. روتور الکتروموتور های سه فاز اغلب در دو نوع سیم پیچ و قفس سنجابی ساخته می شوند. به دلیل تحمل بار بیشتر ، راندمان بالا و قیمت پایین تر اغلب الکتروموتور های سه فاز دارای روتور قفس سنجابی هستند. از این الکتروموتور ها در مواردی که باید در حداقل زمان با وجود بار به بیشترین سرعت رسید استفاده می شود.

الکتروموتور های سه فاز به دلیل کاربرد گسترده دارای انواع متعددی می باشند اما می توان آن ها را به دسته های اصلی زیر تقسیم نمود :

• الکتروموتور سه فاز AC و DC
• الکتروموتور سه فاز یونیورسال
• الکتروموتور سه فاز القایی
• الکترومموتور سه فاز خطی
• الکتروموتور سه فاز پله ای یا سرو موتور

الکتروموتور های سه فاز القایی به دو دسته اصلی سنکرون و آسنکرون تقسیم می شوند. مقدار بار بر روی سرعت و گشتاور الکتروموتور های آسنکرون تاثیر گذار است. در این الکتروموتور ها سرعت چرخش میدان دوار استاتور با سرعت چرخش روتور به یک اندازه نمی باشد. از این الکتروموتور ها به دلیل ساختار ساده در صنایع استفاده می شود.

در الکتروموتور های سه فاز سنکرون سرعت چرخش روتور با گشتاور میدان مغناطیسی استاتور برابر است و برای این همسو شدن سرعت ، از یک آهنربای دائم کار استفاده می کنند. این الکتروموتور ها دارای سرعت و گشتاور ثابت و دقیق تری می باشند و البته گران ترند و برای موارد خاص کاربرد دارند.

الکتروموتور های AC با جریان متناوب یا همان برق شهری کار می کنند. از الکتروموتور های سه فاز جریان متناوب در صنایع ، کشاورزی ، تجهیزات حمل و نقل استفاده می شود. از ویژگی های این الکتروموتور ها می توان به استهلاک پایین ، مقرون به صرفه ، تعمیرات کم و آسان اشاره کنیم.

با توجه به AC بودن برق شهری ، از موتور های DC در کاربرد های خاص استفاده می شود. طراحی و ساخت موتورهای جریان مستقیم بسیار ساده است. موتور های DC در ربات ها ، اسباب بازی ، برخی از پمپ ها و جرثقیل ها کاربرد دارند. از ویژگی های این الکتروموتور ها می توان به اتلاف انرژی ، راندمان پایین ، تعمیر مستمر و گران تر بودن اشاره کنیم.