الکتروموتور وسیله ایست که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. الکتروموتور قلب تپنده لوازم خانگی ، تجهیزات صنعتی ، ماشین آلات ، تجهیزات شهری و… می باشد. این دستگاه ها براساس نوع برند و کاربردشان دارای ابعاد ، توان خروجی و تکنولوژی ساخت متفاوتی می باشند. از نام های دیگر الکتروموتور می توان به دینام یا موتور الکتریکی اشاره کرد. موتور ها با دو جریان مستقیم ( DC ) و جریان متناوب ( AC ) کار می کنند و از دو جزء اصلی استاتور ( اجزای ثابت ) و روتور ( اجزای متحرک ) ساخته شده اند.
روتور : بخش متحرک الکتروموتور را روتور می نامیم. این قسمت از یک شفت با دور سیم پیچی ساخته شده است. شفت تحت تاثیر نیروی مغناطیسی استاتور شروع به چرخش می کند.
استاتور : قسمت ثابت یا همان بدنه موتور را استاتور می نامیم. سیم پیچ ها داخل شیار های بدنه قرار می گیرند که حتما قبل از سیم پیچی باید عایق بندی شوند. روتور داخل استاتور با فاصله و بدون اتصال قرارمی گیرد.
جریان AC و DC چیست ؟
جریان AC و DC دو نوع شارش بار الکتریکی می باشند. اگر شارش بار الکتریکی بصورت متناوب و حالت سینوسی باشد به آن جریان AC و اگر شارش بار الکتریکی در یک خط مستقیم باشد به آن جریان DC می گویند. الکتروموتور ها با توجه به جریان ورودی الکتریسیته به 2 دسته جریان متناوب ( AC ) و جریان مستقیم ( DC ) تقسیم می شوند. از جریان AC جهت انتقال انرژی الکتریسیته برای مسافت های دور توسط کابل های برق و از جریان DC در فواصل نزدیک مانند باتری ها استفاده می شود. امروزه با توجه به قدرت انتقال انرژی الکتریسیته از جریان AC بیشتر از DC استفاده می شود.
الکتروموتور های جریان DC
با توجه به AC بودن برق شهری ، از موتور های DC در کاربرد های خاص استفاده می شود. تبدیل جریان AC برق شهری ، در داخل موتور های DC بدون نیاز به هیچ دستگاه مبدل یا واسطه صورت می گیرد. طراحی موتور های جریان مستقیم بسیار ساده است و از دو قسمت اصلی استاتور و روتور ساخته شده اند. داخل استاتور یک آهنربای دائم قرار گرفته که با جاری شدن جریان در سیم پیچ های روتور نیروی مغناطیسی بوجود آمده و باعث چرخیدن روتور در جهت عقربه های ساعت می شود. باتری ها یکی از بیشترین منابع تولید کننده جریان DC می باشند. از موتور های DC کوچک عمدتا در اسباب بازی ها و ربات ها و از موتور های DC بزرگ در وسایل نقلیه برقی ، برخی از پمپ ها ، آسانسور ها و جرثقیل ها استفاده می شوند.
ویژگی های الکتروموتور DC
اتلاف انرژی زیاد و بازدهی کم
طراحی و استفاده ساده
کمبود قطعات در بازار و نیاز به تعمیر مستمر
نسبت به موتور های AC گران تر است.
گشتاور در این موتور ها بالا و سرعت چرخش را می توان با تغییر ولتاژ کم یا زیاد کرد.
الکتروموتور های جریان AC
الکتروموتور های AC با جریان متناوب یا همان برق شهری کار می کنند. امروزه از این موتور ها در اکثر تجهیزات استفاده می شود. اجزای اصلی سازنده آن استاتور ، روتور و سیم پیچ می باشد. استاتور و روتور هر کدام یک شبکه سیم پیچی جداگانه دارند. با جریان الکتریسیته در شبکه سیم پیچ یک میدان دوار در استاتور و یک میدان دوار در روتور بوجود آمده و این دو میدان مغناطیسی باعث ایجاد چرخش روتور می شوند. سرعت چرخش روتور از صفر تا حداکثر سرعت مجاز را ، زمان راه اندازی می گوییم. الکتروموتور های جریان AC بر اساس زمان راه اندازی روتور ، به دو دسته ی آسنکرون و سنکرون تقسیم می شوند.
الکتروموتور های آسنکرون
انرژی مغناطیسی ایجاد شده در میدان دوار استاتور باعث چرخش روتور می شود. اگر سرعت چرخش میدان دوار استاتور با روتور به یک اندازه نباشد ، آن را موتور های آسنکرون می نامیم. در الکتروموتور های آسنکرون مقدار بار ، بر سرعت و گشتاور تاثیر گذار است. این الکتروموتور ها به دلیل ساختار ساده بیشتر در صنعت استفاده می شوند.
الکتروموتور های سنکرون
اگر سرعت چرخش میدان دوار استاتور با روتور به یک اندازه باشد ، موتور را سنکرون می نامیم. برای همسو شدن سرعت چرخش در استاتور و روتور ، از یک آهنربای دائم استفاده می کنیم. الکتروموتور های سنکرون در تمامی بارهای وارد به آن ، با گشتاور ، سرعت ثابت و دقیق تر نسبت به موتور های آسنکرون کار می کنند.
تقسیم بندی الکتروموتور های AC بر اساس نوع روتور
روتور قفس سنجابی : این روتور ها از میله های فلزی به شکل قفس استوانه ای ساخته شده و دور آن ها سیم پیچی می شود. اکثر موتور های AC دارای روتور قفس سنجابی می باشند.
روتور سیم پیچی : در این روتور ها میله فلزی وجود ندارد و سیم پیچ ها به حلقه های ابتدا و انتهای روتور متصل هستند.
ویژگی های الکتروموتور AC
تعمیرات و تامین قطعات آسان تر
تنوع محصول بیشتر
وزن کمتر
استفاده از برق شهری به عنوان منبع تغذیه
استهلاک پایین و نیاز به تعمیر کمتر
مقرون به صرفه
جریان تک فاز و سه فاز
برق تک فاز دارای یک رشته سیم فاز و یک رشته سیم نول و برق سه فاز دارای سه رشته سیم فاز و یک رشته نول می باشد. برق شهری از نوع تک فاز و با شدت جریان 220 ولت است. شدت جریان برق سه فاز 380 ولت می باشد. در صنایع به دلیل نیاز به ولتاژ بالا اغلب از برق سه فاز استفاده می کنیم.
الکتروموتور های تک فاز
موتور های تک فاز با برق 220 ولت شهری کار می کنند. در این الکتروموتور ها استاتور دارای دو شبکه سیم پیچ ، یکی اصلی و دیگری فرعی می باشد. به وسیله نیروی مغناطیسی ایجاد شده در استاتور ، قطب های غیر هم نام روتور و استاتور همدیگر را جذب کرده و روتور شروع به چرخش می کند. توان الکتروموتور های تک فاز پایین و اغلب در وسایل خانگی استفاده می شوند.
ویژگی های الکتروموتور تک فاز
نصب و راه اندازی آسان
مصرف بالا و راندمان پایین
فعالیت با صدای زیاد
محدودیت ولتاژ و توان
نیاز به خازن
الکتروموتور های سه فاز
استاتور الکتروموتور های سه فاز از سه شبکه سیم پیچ مجزا با زاویه 120 درجه از یکدیگر ساخته شده است. اکثرا روتور این موتور ها از نوع قفس سنجابی می باشد. الکتروموتور های سه فاز دارای توان بالا و اغلب در صنایع ، کشاورزی و برخی از پمپ ها استفاده می شوند.
ویژگی های الکتروموتور سه فاز
راندمان بالا
تعمیر و استفاده آسان
تنوع محصول بیشتر
صدای کم در هنگام کار
امکان استفاده در توان های بالا
عدم نیاز به خازن
نیاز به برق سه فاز
راه اندازی الکتروموتور به روش ستاره و مثلث
برای راه اندازی الکتروموتور های سه فاز ما از دو روش ستاره و مثلث استفاده می کنیم. به دلیل اینکه موتور سه فاز در هنگام استارت نیاز به ولتاژ بالایی دارد و باعث افت ولتاژ در کل خط می شود از روش ستاره و مثلث استفاده می کنیم. توان و ولتاژ روش مثلث نسبت به روش ستاره بیشتر است. در هنگام راه اندازی الکتروموتور ابتدا اتصال را به روش ستاره که ولتاژ کمتری تامین می کند و پس از استارت در مواقعی که نیاز به ولتاژ بالایی داریم نوع نصب را به حالت مثلث تغییر می دهیم. بر روی الکتروموتور یک جعبه ترمینال با 6 خروجی در دو ردیف وجود دارد که اصطلاحا به آن تخته کلمپ گفته می شود. خروجی های سطر اول به نام های U1 , V1 , W1 و در ردیف دوم به نام های U2 , V2 , W2 می باشد. برای اتصال کابل ها در ولتاژ 220 تا 380 ولت از روش ستاره که در آن سرهای هم نام به یکدیگر وصل می شوند و چنانچه ولتاژ مورد نیاز ما 380 تا 660 ولت باشد ، سرهای غیر هم نام را به هم وصل می کنیم که به آن اتصال مثلث می گوییم. از مزایای استفاده از این روش می توان به عملکرد ساده ، کاهش هزینه و گشتاور راه اندازی خوب اشاره کنیم.
عملکرد خازن در الکتروموتور های تک فاز
الکتروموتور های تک فاز با توجه به نوع راه اندازیشان دارای دو سیم پیچ کمکی و اصلی می باشند. به وسیله خازن ، گشتاور مورد نیاز برای راه اندازی الکتروموتور ایجاد می شود. خازن ها معمولا استوانه ای شکل هستند. الکتروموتور های تک فاز دارای دو مدل خازن راه اندازی و دائمی می باشند. وظیفه خازن راه انداز ، ایجاد گشتاور بین سیم پیچ های اصلی و کمکی می باشد. این خازن فقط در راه اندازی و چند ثانیه کار می کند ، سپس اتوماتیک از مدار خارج می شود. اگر خازن های راه انداز بعد از استارت همچنان به فعالیت ادامه دهند ، قطعا آسیب می بینند. نوع دیگر خازن الکتروموتور های تک فاز ، دائم کار می باشد. همان طور که از نام آنها پیداست بصورت پیوسته و بدون قطعی در الکتروموتور کار می کنند و خرابی آن ها نسبت به خازن های راه انداز کم تر می باشد. خازن های دائم کار باعث عملکرد و گشتاور بهتر موتور می شوند. جنس آن ها آلومینیومی و در برخی موارد پلاستیکی می باشند.
عوامل آسیب دیدگی خازن الکتروموتور های تک فاز
از جمله عواملی که باعث آسیب خازن می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد :
اضافه بار
نقص در سیم کشی الکتروموتور
انتخاب نادرست توان خازن
تعداد دفعات روشن و خاموش کردن موتور
دمای بیش از اندازه محیط
فعالیت در ولتاژ غیر مجاز
تجهیزات تابلو برق
تابلو برق وسیله ای است که فضای لازم برای نصب تجهیزاتی مانند الکتروموتور ، اینورتر ، درایور ها ، سویچ ها ، سیستم آلارم و تجهیزات برقی دیگر را به وجود می آورد. وظیفه اصلی تابلو برق تبدیل ، افزایش و کاهش ولتاژ می باشد. از جمله کلید های روی تابلو برق می توان به سویچ های مبدل انرژی ، افزایش دهنده و کاهنده ولتاژ و ON/OFF کردن قطعات نام ببریم. هنگام بروز اشکال در عملکرد تابلو برق ، سیستم آلارم اپراتور را معطلع می کند. تابلو برق ها عمدتا بصورت ایستاده و دیواری نصب می شوند.
مزایای استفاده از تابلو برق
مقاومت در برابر آتش سوزی
مقاومت در برابر عوامل جوی مانند رطوبت و رعد و برق
کاهش هزینه های نگهداری
دارای قطع کن اضطراری ( متناسب با مدل )
معایب استفاده از تابلو برق
هزینه بالای قطعات تابلو برق مانند اینورتر ها و…
نیازمند فرد متخصص برای نصب و راه اندازی
راندمان الکتروموتور
راندمان به معنای بازده می باشد. هرچه توان خروجی الکتروموتور نسبت به توان ورودی بیشتر باشد به معنای راندمان بالاتر و صرفه جویی در انرژی است. اضافه بار عامل مهم تولید حرارت و اتلاف انرژی در الکتروموتور می باشد که در این وضعیت به اصطلاح می گویند موتور داغ کرده است. تعیین سطح راندمان الکتروموتور ها بر اساس استاندارد جهانی IEC/EN/60034-30:2008 تقسیم بندی شده است. این استاندارد را بر روی پلاک با نماد IEC نشان می دهند. از جمله عوامل صرفه جویی در انرژی الکتروموتور می توان به مواردی همچون: 1- موتور بدون بار کار نکند 2- توان موتور بزرگتر از توان مورد نیاز ما نباشد 3- نصب اصولی الکتروموتور اشاره کرد. بر اساس استاندارد IEC راندمان به چهار کلاس زیر تقسیم می شود :
IE1 : راندمان استاندارد
IE2 : راندمان متوسط
IE3 : راندمان بالا
IE4 : راندمان فوق العاده
تفاوت بدنه چدنی و آلومینیومی الکتروموتور
بدنه الکتروموتور ها معمولا از جنس چدن یا آلومینیوم ساخته می شود و با توجه به ویژگی های هر کدام در موارد متناسب با آن استفاده می شوند.
ویژگی های الکتروموتور چدنی
اکثرا دارای رنگ خاکستری
وزن سنگین
مقاومت بالا در برابر ضربه
داغ شدن در برابر نور خورشید ( مناسب برای مناطق با آب و هوای معتدل )
دارای توان های بالا
بصورت سه فاز و تک فاز
مقاومت بالا در برابر خوردگی
ویژگی های الکتروموتور آلومینیومی
قیمت گران تر
حمل و نقل راحت تر
سبک تر
تنوع محصول
خنک کنندگی سریع تر (در مناطق گرمسیر عملکرد خوبی دارند ).
دارای توان های پایین
بصورت سه فاز و تک فاز
مقاومت کم در برابر ضربه
تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر روی الکتروموتور
با ارتفاع از سطح دریا ها فشار هوا کم شده و حرارت به راحتی انتقال پیدا نمی کند. در چنین شرایطی موتور حرارت اضافی را کمتر دفع می کند و این عامل باعث داغ تر شدن الکتروموتور می شود. حرارت اضافی عامل کاهش توان خروجی در موتور می باشد. الکتروموتور استاندارد برای استفاده در دمای حداکثر 40 درجه سانتی گراد و ارتفاع 1000 متر طراحی و ساخته شده است. چنانچه ارتفاع و دما بالاتر از این محدوده باشد یک ضریب تصحیح به مقدار ولتاژ آن اعمال می شود.
ارتفاع بالا تر سطح دریای آزاد (متر)
30 (c)
35 (c)
40 (c)
45 (c)
50 (c)
55 (c)
60 (c)
1000
1.06
1.03
1.00
0.96
0.92
0.87
0.82
1500
1.03
1.00
0.97
0.93
0.89
0.84
0.80
2000
1.00
0.97
0.94
0.90
0.86
0.82
0.77
2500
0.95
0.93
0.90
0.86
0.83
0.78
0.74
3000
0.91
0.89
0.86
0.83
0.79
0.75
0.71
3500
0.87
0.84
0.82
0.79
0.75
0.71
0.67
4000
0.82
0.79
0.77
0.74
0.71
0.67
0.63
استاندارد IP
استاندارد بین المللی IP برای تعیین مقاومت الکتروموتور و یا هر وسیله الکتریکی دیگر در مقابل نفوذ ذرات گرد و غبار و آب می باشد. IP مخفف کلمه ی INGRESS PROTECTION به معنای حفاظت در برابر ورود است. درجه IP از یک عدد 2 رقمی تشکیل شده است و هر یک از این اعداد معنایی دارند، عدد اول سطح حفاظت در برابر گرد و غبار و عدد دوم حفاظت در برابر آب و رطوبت است. درجه حفاظت در برابر گرد و غبار 0 تا 6 و درجه حفاظت در برابر آب و رطوبت 0 تا 8 است.
عدد اول IP
درجه حفاظت
عدد دوم IP
درجه حفاظت
0
بدون هیچ محافظتی
0
بدون هیچ محافظتی
1
محافظت در برابر اجسام با قطر بیش از 5 سانتی متر
1
عایق در برابر چکه های عمودی آب
2
محافظت در برابر اجسام با قطر بیش از 1.2 سانتی متر
2
عایق در برابر چکه آب با زاویه حداکثر 15 درجه
3
محافظت در برابر غبارهایی با قطر بیش از 2.5 میلی متر
3
عایق در برابر ریزش آب با زاویه حداکثر 60 درجه
4
محافظت در برابر غبارهایی با قطر بیش از 1 میلی متر
4
عایق در برابر بارش آب از هر جهت
5
محافظت در برابر ورود گرد و غبار
5
عایق در برابر پاشیدن آب با فشار از هر جهت
6
محافظت در برابر ورود ذرات بسیار ریز
6
عایق در برابر پاشیدن آب با فشار زیاد از هر جهت
7
عایق موقت در برابر غوطه ور شدن
8
عایق دائمی استفاده در آب
اجزای تشکیل دهنده الکتروموتور
روش های خنک کردن الکتروموتور
حرارت یکی از عوامل تاثیر گذار بر روند فعالیت الکتروموتور ها می باشد. گرمای زیاد باعث اتلاف انرژی ، کاهش توان موتور ، آسیب رساندن به قطعات و در نتیجه تعمیر و یا تعویض الکتروموتور می شود. اغلب الکتروموتور ها به وسیله فن داخلی حرارت اضافی را خارج می کنند ولی اگر میزان گرما بیش از اندازه توان فن باشد بایستی از یک وسیله خنک کننده خارجی و در فضاهای باز از سایه بان استفاده کنیم. الکتروموتور در تجهیزاتی همانند پمپ های شناور و لجن کش توسط آب خنک می شود. آب به دلیل ارزان بودن و نقطه جوش بالا می تواند گزینه مناسبی برای خنک کردن باشد.
عمده ایرادات الکتروموتور چیست ؟
چنانچه سرعت راه اندازی الکتروموتور های تک فاز کاهش پیدا کند ، باید سالم بودن خازن راه انداز را چک کنیم.
نفوذ گرد و غبار باعث اختلال در روند تهویه الکتروموتور می شود.
رطوبت باعث ایجاد زنگ زدگی و فرسودگی موتور می شود.
اگر در هنگام کوپلینگ الکتروموتور و پمپ سطوح تراز نباشند ، باعث آسیب و شکستن بلبرینگ و رولبرینگ می شود.
روانکاری به موقع قطعات باعث ایجاد نرم حرکت کردن الکتروموتور می شود.
افزایش دمای محیط باعث داغ کردن و سوختن سیم پیچ ها می شود.
آسیب دیدن سیم پیچ های موتور سه فاز باعث سوختن الکتروموتور می شود.
استفاده بیش از اندازه بار و خارج از محدوده استاندارد باعث آسیب می شود.
نصب قطعات بدون کیفیت ، وارد کردن ضربه ، غیر متخصص بودن فرد نصب کننده
نوسان ولتاژ باعث سوختن سیم پیچ ها و در نتیجه سوختن الکتروموتورمی شود.
تعمیر و نگهداری الکتروموتور
اغلب نیاز به تعمیر در الکتروموتور را می توان با تغییری در کارکرد آن متوجه شویم. اختلال در فعالیت الکتروموتور اغلب با ایجاد گرما ، نوسان در جریان ، لرزش ، ایجاد صدا ، تغییر در توان خروجی و چرخش دور موتور ظاهر می شود. یکی از اجزای آسیب پذیر در الکتروموتور سیم پیچ ها می باشند که برای عیب یابی آن ها از اهم متر استفاده می کنیم. به وسیله این دستگاه مقاومت سیم ها را اندازه می گیریم ، اگر اختلاف اعداد از حد مجازشان بالاتر باشد و یا با یکدیگر تفاوت قابل توجهی داشته باشند نشان دهنده عیب در سیم پیچی می باشد.
اگر الکتروموتور به طرز صحیحی نصب نشده باشد باعث ایجاد لرزش در هنگام فعالیت می شود که میزان آن را توسط دستگاه لرزش سنج اندازه گیری می کنند.
نوسان در ولتاژ از عوامل مهم سوختن قطعات موتور می باشد که آن را با ولت متر اندازه گیری می کنند. اغلب اشتباه بسته شدن حالت ستاره و مثلث باعث سخت کار کردن و یا با دور کند کار کردن موتور می شود.
تمامی الکتروموتور ها دارای استاندارد مشخصی می باشند که باید با توجه به آن نصب شوند. اگر موتور ها در وضعیت نامناسبی کار کنند ، عمر مفید کمتری خواهند داشت. محل نصب باید به گونه ای باشد که اجسام خارجی مانند گرد و غبار و رطوبت به داخل الکتروموتور نفوذ نکنند. در محل نصب باید سیستم تهویه بدون گرفتگی به فعالیت خود ادامه دهد. در فضاهای باز برای جلوگیری از داغ شدن می توانیم سایه بان نصب کنیم.
کلاس حرارتی سیم پیچ الکتروموتور ها
الکتروموتور در حین انجام فعالیت تولید حرارت می کند. حرارت تولید شده باعث آسیب رسیدن به قطعات الکتروموتور از جمله سیم پیچ ها می شود. برای جلوگیری از آسیب دیدن سیم پیچ ها از عایق حرارتی استفاده می کنیم. به حداکثر دمای مجاز که الکتروموتور می تواند تحمل کند کلاس حرارتی می گویند. نماد کلاس حرارتی بر روی پلاک موتور، بستگی به شرکت سازنده دارد که پر کاربرد ترین آنها CL , CLASS , INS.CL می باشند. الکتروموتور ها از نظر کلاس حرارتی به دسته های زیرطبقه بندی می شوند:
مانند کلاس B بصورتی که مواد دارای چسبندگی و مقاومت بیشتر هستند.
H
180
از الیاف شیشه و مواد آزبست و میکا را با رزین های سیلیکونی مناسب ساخته شده است.
C
210
مواد سرامیکی شیشه ، کوارتز
معنی S بر روی پلاک چیست ؟
S1 : به معنای آن است که موتور بصورت دائم و بدون افزایش درجه حرارت کار می کند. اکثر الکتروموتور ها از این نوع می باشند.
S2 : فعالیت الکتروموتور به صورت کوتاه مدت می باشد و قبل از گرم شدن باید خاموش شود. این موتورها نسبت به نوع دائم کار S1 زودتر داغ می کنند.
S3 و S4 : از این دو مدل در کارهایی با توقف های ناگهانی در بازه زمانی غیر مشخص مانند تردمیل ها استفاده می کنیم. برای اینکه این موتورها در کوتاه ترین زمان به حداکثر توان برسند ، ولتاژ زیادی در هنگام استارت زدن دریافت می کنند.
S5 : این نوع موتور از همان شروع به کار تولید گرما می کند و در هنگام ترمز جهت چرخش روتور مانند تسمه نقاله ها برعکس می شود.
S6 و S7 : این موتور ها به صورت دائم کار می باشند و بصورت کلی چه در زمانی که بار بر آن ها وارد شود و چه در زمانی که هیچ باری به این موتور ها وارد نشود توان خروجی یکسانی می دهند.
S8 : این موتورها به صورت دائم کار و دارای توان و دور ثابت بدون قابلیت کنترل هستند.
S9 : تعداد دور و توان این موتور ها در فواصل زمانی متغیر نوسان پیدا می کند. در این مدل نباید بار از حداکثر مقدار مجاز بیشتر شود.
S10 : این مدل موتور در کمترین و بیشترین میزان بار وارده فعالیت می کنند و برای تغییر بار باید مطمئن شویم که موتور به مقدار حرارت مجاز برای کار برسد.
بدنه الکتروموتور ها از دو جنس چدن و آلومینیوم ساخته می شوند. الکتروموتور های چدنی دارای ویژگی هایی همچون وزن سنگین تر ، مقاومت در برابر ضربه ، تولید گرما و توان بالاتر هستند. استفاده از الکتروموتورهای چدنی به دلیل داغ کردن بیشتر ، در مناطق با آب و هوای گرم و خشک پیشنهاد نمی شود.
از ویژگی های الکتروموتور های آلومینیومی می توان به مواردی همچون قیمت مناسب ، وزن سبک تر ، قدرت خنک شوندگی بیشتر و مقاومت کم اشاره کنیم. استفاده از این الکتروموتور ها به دلیل تولید گرمای کمتر در مناطق جنوبی کشور که دارای هوای گرم هستند پیشنهاد می شود.
تفاوت این الکتروموتور ها در تعداد خازن های آن ها است. الکتروموتور های رله ای دارای یک خازن می باشند که این خازن از ابتدای استارت تا رسیدن به 70 درصد سرعت نامی در مدار فعالیت دارد و بعد از آن قطع می شود. الکتروموتور های رله ای ارزان تر و دارای گشتاور راه اندازی کم تری نسبت به نوع کلاچ دار هستند.
الکتروموتور کلاچ دار دارای دو خازن راه انداز و دائم می باشد. خازن راه انداز از زمان استارت تا 70 درصد سرعت نامی در مدار فعالیت دارد و بعد از آن قطع می شود و پس از رسیدن به سرعت گشتاور اولیه خازن دائم کار شروع به کار می کند.
اختلاف فازی که بین ولتاژ و جریان در الکتروموتور ایجاد می شود را ضریب توان یا کسینوس فی می گویند. این عدد را در پلاک ها بین یک تا صفر نمایش می دهند. هر چقدر عدد به صفر نزدیک تر باشد نشان دهنده راندمان بالاتر الکتروموتور می باشد. کسینوس فی را بر روی پلاک بصورت PF, .P.F , cosφ نیز نشان می دهند.
