پمپ‌ها به عنوان یکی از پرکاربردترین تجهیزات در صنایع مختلف، به‌ویژه پمپ‌های صنعتی، با ویژگی‌های متعددی تولید می‌شوند. درواقع، برای به‌کارگیری انواع پمپ‌ها باید از ویژگی‌های آن‌ها مطلع بود، در غیر این صورت، تهیه پمپ نامناسب منجر به هزینه‌های اضافی یا خرابی در سیستم می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که باید هنگام خرید پمپ صنعتی مورد توجه قرار بگیرد، می‌توان به دو پارامتر هد و دبی اشاره کرد. در این مطلب قصد داریم به محاسبه هد و دبی پمپ بپردازیم؛ پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
هد پمپ چیست؟
پیش از محاسبه هد و دبی پمپ لازم است تا با تعریف هد پمپ آشنا شوید. به حداکثر ارتفاع مکش یک پمپ برای جابه‌جایی یک مایع، هد پمپ گفته می‌شود. درصورتی یک پمپ می‌تواند یک مایع را تا ارتفاع بالاتری برساند که قادر به خارج کردن آن با فشار بیشتری از خود باشد. بدین ترتیب، هر چقدر ارتفاع تخلیه بیشتر باشد، به پمپ قوی‌تری نیاز است؛ چراکه این پمپ باید توانایی غلبه بر نیروی گرانش زمین را داشته باشد.
دبی پمپ چیست؟
دبی پمپ چیست؟تعریف دبی پمپ، یکی دیگر از مواردی است که باید در بحث محاسبه هد و دبی پمپ مورد بررسی قرار بگیرد. دبی به مقدار سیال جابه‌جا شده در هر واحد زمان گفته می‌شود.
به عبارت ساده‌تر، دبی به معنی میزان مایعی است که در هر واحد زمانی توسط یک پمپ آب جابه‌جا خواهد شد.
برای محاسبه دبی آب، چند واحد وجود دارد که از متداول‌ترین آن‌ها می‌توان به لیتر در دقیقه و متر مکعب در ساعت اشاره کرد. البته این واحد در برخی از کشورها برحسب پوند بدست می‌آید. به هر میزان که تعداد این واحدها بیشتر باشد، یعنی پمپ قوی‌تری برای جابه‌جایی حجم بالایی از مایع در زمان کمتر در اختیار داریم.
اهمیت محاسبه دقیق هد و دبی پمپ
اهمیت محاسبه دقیق هد و دبی پمپیکی دیگر از مواردی که در بحث مجاسبه هد و دبی پمپ مورد توجه قرار می‌گیرد، اهمیت مقدار این دو پارامتر است. از آنجایی که دبی پمپ باید با میزان حجم آب لازم در یک ساختمان متناسب باشد، بدست آوردن میزان دقیق آن از اهمیت بالایی برخوردار است. درصورتی‌که این پارامتر با میزان حجم آب مورد نیاز تناسب نداشته باشد، کارایی لازم را از خود نشان نمی‌دهد.
میزان هد نیز حداکثر ارتفاع یک پمپ را برای جابه‌جایی مایع نشان میدهد؛ پس درصورتی‌که به درستی محاسبه نشود، قادر به رساندن آب تا ارتفاع لازم نخواهد بود.
مشکل فشار آب را حل کنید : حل مشکل فشار آب در طبقات بالای آپارتمان
روش‌های محاسبه هد پمپ
با وجود اینکه هد پمپ توسط آزمایشات بر روی پمپ در کارخانه‌ها بدست می‌آید؛ اما میزان آن باید به صورت دستی نیز چک شود تا در صورت مشاهده هرگونه تفاوتی برای رفع آن اقدام موثری صورت بگیرد. از مهم‌ترین مواردی که در هد پمپ آب تاثیرگذار هستند، می‌توان به طول و عرض لوله‌های آب، ارتفاع کلی و شکل ساختمان، میزان خروجی لازم، تعداد اتصالات و نقاط تقاطع بر سر مسیر آب و میزان فشار آب اولیه اشاره کرد.
برای بدست آوردن مقدار هد پمپ باید از فرمول زیر استفاده کنید:
- h میزان ارتفاع ساختمان بر حسب متر را نشان میدهد.
- L طولانی‌ترین مسیر ممکن با توجه به محل‌های اتصالات را نشان میدهد.
- P مقدار هد پمپ لازم برای خروج آب از شیر های آب را تعیین می‌کند.
- H میزان ارتفاع پمپ یا همان هد پمپ بر حسب متر را نشان میدهد.
روش‌های محاسبه دبی پمپ
محاسبه میزان آب مصرفی یک واحد مسکونی به فاکتورهای متعددی همانند میزان استفاده خانواده از آب، تعداد مهمانان در هفته و صرفه‌جویی آن‌ها بستگی دارد. با در اختیار داشتن مقادیر مصرف روزانه میزان ضریب مصرف آب که در جدول زیر به شما ارائه می‌دهیم، می‌توانید دبی پمپ را حساب کنید.
میزان مصرف آب بر حسب نوع واحد مسکونی
نوع واحد مسکونی |
میزان مصرف آب (لیتر) |
|---|---|
آپارتمان عادی |
100 الی 150 |
آپارتمان لوکس |
150 الی 200 |
ویلایی استخردار |
200 الی 250 |
ضریب همزمانی مصرف آب بر اساس تعداد واحد مسکونی
تعداد واحد مسکونی |
همزمانی مصرف آب |
|---|---|
بین یک تا چهار واحد |
0.66 |
بین پنج تا ده واحد |
0.45 |
بین یازده تا بیست واحد |
0.40 |
بین بیست و یک تا پنجاه واحد |
0.35 |
بین پنجاه و یک تا صد واحد |
0.30 |
بیش از صد واحد |
0.25 |
برای محاسبه دبی از فرمول بالا تعداد واحدهای مسکونی را A در نظر بگیرید، متوسط تعداد افرادی که در هر واحد زندگی می‌کنند برابر با B است و متوسط مصرف آب روزانه نیز C در نظر گرفته می‌شود. همچنین مولفه D، ضریب میزان همزمانی مصرف آب را نشان میدهد.
بیشتر بخوانید : دلایل لرزش پمپ آب چیست؟
نمودارهای عملکرد پمپ و نحوه استفاده از آن‌ها
نمودار عملکرد پمپ به خوبی رابطه بین پارامترهای مختلف را نشان میدهد؛ به همن دلیل ابزار مناسبی برای مهندسان سیستم‌های پمپاژ محسوب می‌شود تا توسط آن از بروز مشکلات عملکردی جلوگیری کنند. این منحنی که توسط شرکت سازنده ترسیم می‌شود، رابطه هد، دبی، بازده و توان را نشان میدهد. البته این منحنی‌ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
منحنی هد – دبی (H-Q)
این نمودار به عنوان مهم‌ترین نمودار عملکرد پمپ محسوب می‌شود که رابطه بین ارتفاع پمپاژ و حجم قابل پمپاژ را نشان میدهد.
منحنی توان – دبی (P-Q)
منحنی توان – دبی (P-Q)این منحنی رابطه بین دبی و توان مصرفی را نشان میدهد. با افزایش مقدار دبی پمپاژ با میزان توان مصرفی پمپ تناسب دارد.
منحنی بازده – دبی (η-Q)
منحنی بازده – دبی (η-Q)منحنی بازده – دبی (η-Q) رابطه بین بازده پمپ و دبی را نشان میدهد که دارای یک نقطه ماکزیمم به نام BEP است.
منحنی هد مکش مثبت خالص – دبی (NPSH-Q)
منحنی هد مکش مثبت خالص – دبی (NPSH-Q)این منحنی به رابطه بین دبی و NPSH اشاره می‌کند. همچنین در اغلب پمپ‌ها، منحنی NPSH در محدوده مشخصی از دبی ثابت است؛ اما در دبی‌هایی با شیب تند، افزایش پیدا می‌کند.
نکات عملی در انتخاب پمپ بر اساس هد و دبی
نکات عملی در انتخاب پمپ بر اساس هد و دبیهد و دبی به عنوان دو پارامتر حیاتی در انتخاب پمپ به شمار می‌آیند. برای انتخاب پمپی مناسب و کارآمد باید به نکات زیر توجه کنید:
- محاسبه دقیق هد و دبی مورد نیاز: قبل از هر اقدامی، باید هد و دبی مورد نیاز سیستم خود را به دقت محاسبه کنید.
- بررسی منحنی عملکرد پمپ: منحنی عملکرد پمپ، رابطه بین هد و دبی را نشان میدهد. نقطه کارکرد پمپ باید در محدوده این منحنی قرار داشته باشد؛ بنابراین به راندمان پمپ در این نقطه توجه کنید.
- مشاوره با متخصص: در صورت نیاز، با یک متخصص پمپ مشورت کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید. متخصصان می‌توانند با توجه به شرایط خاص سیستم شما، پمپ مناسب را پیشنهاد دهند.
- قدرت موتور پمپ: یکی از مهم‌ترین فاکتورهای انتخاب پمپ، توجه به قدرت موتور پمپ است. در این صورت می‌توانید از کارآمدی آن مطمئن شوید و از بروز هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید.
مقالات ما : تنظیم باد منبع تحت فشار پمپ
نتیجه‌گیری
در این مطلب به محاسبه هد و دبی پمپ پرداختیم و دانستیم که به عنوان دو پارامتر مهم در انتخاب پمپ محسوب می‌شوند. به یاد داشته باشید که در زمان خرید پمپ به این دو پارامتر توجه کنید. همچنین می‌توانید از مشاوران مجرب مجموعه فلو پارس نیز راهنمایی بگیرید.
